अर्धमत्स्येंद्रासन हे एक प्रसिद्ध योगासन आहे जे मणका आणि पाठीच्या कण्याला लवचिक बनवण्यास मदत करते. हे आसन महान योगी मत्स्येंद्रनाथ यांच्या नावावरून ठेवले गेले आहे. अर्धमत्स्येंद्रासन करण्याचे अनेक फायदे आहेत. चला जाणून घेऊया या आसनाविषयी सविस्तर माहिती आणि त्याचे फायदे:
अर्धमत्स्येंद्रासन कसे करावे
- समोर पाय ताणून सरळ बसा.
- डावा पाय वाकवा आणि उजव्या पायाच्या बाहेरील बाजूला डावा पाय ठेवा.
- उजव्या पायाची एड डाव्या नितंबाजवळ आणा.
- डावा हात पाठीमागे जमिनीवर ठेवा.
- उजवा हात वर उचला आणि डाव्या गुडघ्याच्या डाव्या बाजूने उजवा हात न्या.
- डाव्या पायाचा घोटा धरा.
- श्वास सोडा आणि डाव्या बाजूला वळा. मान खांद्याशी समांतर करा.
- किमान 30 सेकंद या स्थितीत राहा.
- श्वास सोडून दुसऱ्या बाजूने हीच क्रिया करा.
अर्धमत्स्येंद्रासनाचे फायदे
1. पाठदुखी कमी करते
अर्धमत्स्येंद्रासन हे पाठीच्या स्नायूंना ताणते आणि लवचिक बनवते. यामुळे पाठदुखी कमी होण्यास मदत होते. नियमितपणे हे आसन केल्याने कंबरदुखीपासून आराम मिळतो.
2. मणक्याची हालचाल सुधारते
हे आसन मणक्याला मुरगळू देते आणि त्याची हालचाल सुधारते. यामुळे मणक्याशी संबंधित समस्या जसे की स्लिप डिस्क, सायटिका इत्यादींपासून दिलासा मिळतो.
3. पचनक्रिया सुधारते
अर्धमत्स्येंद्रासन पोटातील अवयवांना मसाज करते. यामुळे पचनक्रिया सुधारते आणि बद्धकोष्ठता, अपचन अशा समस्या दूर होतात. नियमित सरावाने पोटाचे आरोग्य उत्तम राहते.
4. फुफ्फुसांची कार्यक्षमता वाढते
या आसनामुळे फुफ्फुसांची कार्यक्षमता वाढते. श्वसनाशी संबंधित आजार जसे दमा, ब्रोंकायटिस यांच्यावर हे आसन गुणकारी ठरते.
5. मानसिक तणाव कमी होतो
अर्धमत्स्येंद्रासन मानसिक तणाव कमी करण्यास मदत करते. हे आसन मेंदूला ऑक्सिजनपुरवठा वाढवते, ज्यामुळे एकाग्रता आणि स्मरणशक्ती सुधारते. नियमित सराव केल्याने चिंता आणि नैराश्य कमी होते.
6. मासिक पाळीचा त्रास कमी करते
महिलांमध्ये मासिक पाळीच्या काळात होणारा त्रास अर्धमत्स्येंद्रासन केल्याने कमी होतो. हे आसन पोटातील स्नायू आणि श्रोणी प्रदेशातील रक्ताभिसरण सुधारते. त्यामुळे मासिक पाळीशी संबंधित वेदना कमी होतात.
7. मूत्रपिंडाचे आरोग्य सुधारते
अर्धमत्स्येंद्रासन मूत्रपिंडाला मसाज करून त्यांचे कार्य अधिक कार्यक्षमतेने करण्यास मदत करते. यामुळे मूत्रपिंडाशी संबंधित आजार टाळता येतात.
8. लठ्ठपणा कमी करते
नियमितपणे अर्धमत्स्येंद्रासन केल्याने चरबी कमी होते, विशेषतः कंबर आणि पोटाच्या भागातील. हे वजन कमी करण्यास आणि आकर्षक आकार मिळवण्यास मदत करते.
9. रक्ताभिसरण सुधारते
हे आसन शरीरातील रक्ताभिसरण सुधारते. त्यामुळे ऑक्सिजन आणि पोषक घटकांचा पुरवठा सर्व अवयवांना होतो. यामुळे त्वचा निरोगी आणि तजेलदार दिसते.
10. लैंगिक आरोग्य सुधारते
अर्धमत्स्येंद्रासन श्रोणी प्रदेशातील रक्ताभिसरण वाढवते. यामुळे लैंगिक आरोग्य सुधारते. पुरुषांमध्ये वंध्यत्व आणि स्त्रियांमध्ये बांझपणा या समस्यांवर हे आसन उपयुक्त ठरते.
अर्धमत्स्येंद्रासन करताना घ्यावयाची काळजी
- जर तुम्हाला पाठदुखी, मणक्याच्या समस्या असतील तर डॉक्टरांचा सल्ला घेऊनच हे आसन करावे.
- गर्भवती महिलांनी हे आसन करू नये.
- हे आसन करताना श्वास रोखू नका. सहजपणे श्वास घ्या.
- आसन करताना वेदना होत असल्यास ते थांबवा.
- आसन करण्यापूर्वी शरीर तयार करण्यासाठी हलके व्यायाम करा.
अर्धमत्स्येंद्रासन हे एक अत्यंत प्रभावी योगासन आहे जे आपल्या शरीराला अनेक प्रकारे फायदे देते. नियमितपणे या आसनाचा सराव केल्याने पाठदुखी, पचनाचे विकार, मानसिक तणाव, लठ्ठपणा अशा अनेक समस्या दूर होतात. तसेच हे आसन आपल्या एकूण आरोग्यासाठी उपयुक्त आहे.
तर मग उशीर न करता आजपासूनच अर्धमत्स्येंद्रासनाचा सराव सुरू करा आणि त्याचे चमत्कारिक फायदे अनुभवा! नियमित सरावाने तुम्ही निरोगी, सुदृढ आणि आनंदी जीवन जगू शकता.
