|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
ललिता बाबर, ज्यांना “माणदेशी एक्सप्रेस” म्हणूनही ओळखले जाते, ही भारताची एक यशस्वी आणि प्रेरणादायी धावपटू आहे. महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील एका छोट्याशा गावातून आंतरराष्ट्रीय स्तरावर यश मिळवणाऱ्या ललिताने आपल्या जिद्दीने आणि मेहनतीने अनेकांना प्रेरणा दिली आहे. या लेखात ललिता बाबर यांच्या जीवनाविषयी, त्यांच्या यशस्वी कारकीर्दीविषयी आणि त्यांच्या उपलब्धींविषयी सविस्तर माहिती दिली आहे.
प्रारंभिक जीवन आणि पार्श्वभूमी
ललिता शिवाजी बाबर यांचा जन्म २ जून १९८९ रोजी सातारा जिल्ह्यातील माण तालुक्यातील मोही या छोट्याशा गावात झाला. माण हा दुष्काळग्रस्त भाग आहे, जिथे शेती हा मुख्य व्यवसाय असला तरी पाण्याच्या कमतरतेम 临ीण येथील परिस्थिती आव्हानात्मक आहे. ललिताचे वडील शिवाजी बाबर हे ड्रायव्हर आणि शेतकरी होते, तर त्यांची आई निर्मला गृहिणी होत्या. त्यांच्या कुटुंबातील पाच मुलांपैकी ललिता एक होत्या.
ललिताचे बालपण अत्यंत साध्या परिस्थितीत गेले. गावातील खड्डेमय रस्ते आणि काटेरी वाटांवरून शाळेत जाण्यासाठी त्या धावत असत. याच सवयीने तिच्या धावण्याच्या कौशल्याला बळ मिळाले. तिच्या शिक्षकांनी तिच्यातील चपळपणा ओळखला आणि तिला धावण्याकडे वळवले.
क्रीडा कारकीर्दीची सुरुवात
ललिताने आपल्या क्रीडा कारकीर्दीची सुरुवात खो-खो खेळण्यापासून केली, परंतु तिच्या शिक्षकांच्या सल्ल्याने ती धावण्याकडे वळली. २००५ मध्ये पुण्यात झालेल्या २० वर्षांखालील राष्ट्रीय स्पर्धेत तिने पहिले सुवर्णपदक जिंकले. येथूनच तिच्या यशस्वी प्रवासाला खरी सुरुवात झाली. सुरुवातीला ती १५०० मीटर आणि मॅरेथॉनसारख्या लांब पल्ल्याच्या शर्यतींमध्ये भाग घेत होती. २०१४ मध्ये तिने मुंबई मॅरेथॉनमध्ये सलग तीन वेळा विजेतेपद मिळवले.
स्टीपलचेसमधील यश
२०१४ मध्ये ललिताने ३००० मीटर स्टीपलचेस (अडथळ्यांची शर्यत) या खेळाकडे आपला मोर्चा वळवला. हा निर्णय तिच्या कारकीर्दीतील महत्त्वाचा टप्पा ठरला. २०१४ च्या आशियाई क्रीडा स्पर्धेत (इंचिऑन, दक्षिण कोरिया) तिने ९:३५.३७ सेकंदांची वेळ नोंदवत कांस्यपदक जिंकले आणि सुधा सिंगचा राष्ट्रीय विक्रम मोडला. नंतर, २०१५ च्या आशियाई चॅम्पियनशिपमध्ये तिने ९:३४.१३ सेकंदांसह सुवर्णपदक जिंकले आणि पुन्हा राष्ट्रीय विक्रम मोडला.
२०१५ च्या जागतिक अॅथलेटिक्स चॅम्पियनशिपमध्ये (बीजिंग) तिने ९:२७.८६ सेकंदांची वेळ नोंदवत रिओ ऑलिम्पिकसाठी पात्रता मिळवली. २०१६ च्या रिओ ऑलिम्पिकमध्ये ती ३००० मीटर स्टीपलचेसच्या अंतिम फेरीत पोहोचली आणि ९:२२.७४ सेकंदांसह १०व्या स्थानावर राहिली. ती ऑलिम्पिक ट्रॅक स्पर्धेच्या अंतिम फेरीत पोहोचणारी ३२ वर्षांनंतरची पहिली भारतीय महिला धावपटू ठरली.
पुरस्कार आणि सन्मान
ललिताच्या उत्कृष्ट कामगिरीमुळे तिला अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले:
- अर्जुन पुरस्कार (२०१६): क्रीडा क्षेत्रातील योगदानाबद्दल भारताचा सर्वोच्च क्रीडा पुरस्कार.
- स्पोर्ट्स पर्सन ऑफ द इयर (२०१५): फेडरेशन ऑफ इंडियन चेंबर्स ऑफ कॉमर्स अँड इंडस्ट्री (FICCI) आणि भारताच्या क्रीडा मंत्रालयाने हा पुरस्कार प्रदान केला.
- सातारा भूषण पुरस्कार (२०१६): रा. ना. गोडबोले सार्वजनिक ट्रस्ट आणि सातारकर नागरिकांतर्फे.
- शिवछत्रपती क्रीडा पुरस्कार: महाराष्ट्र सरकारने तिच्या क्रीडा क्षेत्रातील योगदानाबद्दल हा पुरस्कार दिला.
प्रशासकीय कारकीर्द
ललिताने क्रीडा क्षेत्रातील यशानंतर प्रशासकीय सेवेत प्रवेश केला. २०१८ मध्ये तिची महाराष्ट्र शासनाच्या क्रीडा कोट्यातून उपजिल्हाधिकारी (वर्ग १) म्हणून निवड झाली. २०२० मध्ये तिला रायगड जिल्ह्यातील माणगाव येथे प्रभारी तहसीलदार म्हणून नियुक्त करण्यात आले. ती सध्या प्रशिक्षणार्थी प्रांताधिकारी म्हणून कार्यरत आहे.
वैयक्तिक जीवन
ललिता बाबर यांचा विवाह १६ मे २०१७ रोजी भारतीय महसूल सेवेतील (IRS) सनदी अधिकारी डॉ. संदीप भोसले यांच्याशी झाला. त्यांना दोन मुलं असून, त्यांनी २०१९ आणि २०२४ मध्ये अनुक्रमे पहिल्या आणि दुसऱ्या मुलाला जन्म दिला. ललिताने गर्भधारणेदरम्यान आपल्या आरोग्याकडे विशेष लक्ष दिले आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्याचे पालन करून ती निरोगी राहिली.
प्रेरणादायी प्रवास
ललिताचा प्रवास अत्यंत प्रेरणादायी आहे. दुष्काळग्रस्त गावातून आंतरराष्ट्रीय स्तरावर यश मिळवणे आणि त्यानंतर प्रशासकीय सेवेत लोकसेवा करण्याची संधी मिळवणे हे तिच्या जिद्दीचे आणि मेहनतीचे फळ आहे. तिच्या यशाने अनेक तरुण खेळाडूंना, विशेषतः महिलांना, क्रीडा क्षेत्रात यश मिळवण्यासाठी प्रोत्साहन दिले आहे.
बायोपिक
ललिता बाबर यांच्या जीवनावर आधारित एक मराठी चित्रपट २६ जानेवारी २०२४ रोजी प्रदर्शित झाला. या चित्रपटात अभिनेत्री अमृता खानविलकरने ललिताची भूमिका साकारली आहे. हा चित्रपट एंडेमॉल शाइन इंडिया आणि प्लॅनेट मराठी यांनी संयुक्तपणे निर्मित केला आहे.
निष्कर्ष
ललिता बाबर यांचा जीवनप्रवास हा मेहनत, जिद्द आणि यशाची कहाणी आहे. साताऱ्याच्या छोट्याशा गावातून रिओ ऑलिम्पिकच्या अंतिम फेरीपर्यंत आणि त्यानंतर प्रशासकीय सेवेपर्यंतचा तिचा प्रवास प्रत्येकासाठी प्रेरणादायी आहे. तिच्या यशाने भारताचे आणि विशेषतः महाराष्ट्राचे नाव जागतिक स्तरावर उंचावले आहे.
