एअर मार्शल आशुतोष दीक्षित हे 1 सप्टेंबर 2024 पासून भारतीय वायुसेनेच्या प्रयागराज येथील केंद्रीय वायु कमानचे नवीन प्रमुख म्हणून पदभार स्वीकारणार आहेत. ते सध्याचे प्रमुख एअर मार्शल रवी गोपाल कृष्णा कपूर यांच्याकडून पदभार स्वीकारतील.
एअर मार्शल आशुतोष दीक्षित यांचा प्रवास
एअर मार्शल आशुतोष दीक्षित यांनी 6 डिसेंबर 1986 रोजी भारतीय वायुसेनेच्या फायटर स्ट्रीममध्ये कमिशन घेतले. ते एक प्रायोगिक चाचणी पायलट आणि पात्र उड्डाण प्रशिक्षक आहेत. त्यांनी मिराज 2000 सह विविध लढाऊ, प्रशिक्षक आणि वाहतूक विमानांवर 3,300 तासांपेक्षा जास्त उड्डाण केले आहे.
त्यांनी बांगलादेशमधील स्टाफ कोर्स आणि नवी दिल्लीतील राष्ट्रीय संरक्षण महाविद्यालयातून पदवी प्राप्त केली आहे. ते पुण्यातील राष्ट्रीय संरक्षण प्रबोधिनीचे माजी विद्यार्थी आहेत.
महत्त्वपूर्ण पदे आणि जबाबदाऱ्या
एअर मार्शल दीक्षित यांनी आपल्या 36 वर्षांच्या करिअरमध्ये अनेक महत्त्वपूर्ण पदांवर काम केले आहे:
- क्रमांक 9 स्क्वाड्रन आणि बेंगळुरूतील फ्लाइंग ट्रेनिंग स्कूलचे कमांडिंग ऑफिसर
- एअर हेडक्वार्टर, नवी दिल्ली येथे एअर स्टाफ रिक्वायरमेंट्सचे प्रिन्सिपल डायरेक्टर आणि नंतर कर्नाटकातील एएफएस बीदरचे एअर ऑफिसर कमांडिंग
- एअर हेडक्वार्टर, नवी दिल्ली येथे असिस्टंट चीफ ऑफ एअर स्टाफ आणि त्रिवेंद्रम येथील दक्षिणी वायु कमांडचे एअर डिफेन्स कमांडर
- ऑक्टोबर 2021 मध्ये एअर मार्शल पदोन्नती नंतर दक्षिण-पश्चिम वायु कमांडचे सीनियर एअर स्टाफ ऑफिसर
- 15 मे 2023 पासून भारतीय वायुसेनेचे 47 वे उप प्रमुख
ऑपरेशन्समधील सहभाग
एअर मार्शल दीक्षित यांनी ऑपरेशन रक्षक आणि कारगिल युद्धादरम्यान ऑपरेशन सफेद सागरमध्ये सहभाग घेतला आहे.
सन्मान आणि पुरस्कार
एअर मार्शल दीक्षित यांना त्यांच्या सेवेबद्दल अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले आहे:
- 2023 मध्ये अति विशिष्ट सेवा मेडल
- 2006 मध्ये वायु सेना मेडल
- 2011 मध्ये विशिष्ट सेवा मेडल
केंद्रीय वायु कमान
केंद्रीय वायु कमान ही भारतीय वायुसेनेच्या पाच ऑपरेशनल कमांडपैकी एक आहे. ती सध्या उत्तर प्रदेशातील प्रयागराज येथे मुख्यालय आहे.
केंद्रीय वायु कमानची स्थापना 19 मार्च 1962 रोजी कलकत्ता येथील रानी कुठीमध्ये करण्यात आली. 1966 मध्ये त्याचे मुख्यालय इलाहाबादला हलवण्यात आले.
केंद्रीय वायु कमान मुख्यतः भारताच्या उत्तर मध्य भागाचे पेट्रोलिंग करते. त्यांचे आग्रा, बरेली, गोरखपूर, ग्वाल्हेर आणि प्रयागराज येथे एअरबेस आहेत. बिहटा, दरभंगा, बक्षी-का-तलाब, नागपूर, कानपूर, नैनीताल, मेमौरा आणि वाराणसी येथेही त्यांच्या काही युनिट्स आहेत.
केंद्रीय वायु कमान मिराज 2000, अँटोनोव्ह एएन-32, इल्युशिन इल-76 आणि डॉर्नियर 228 सारखी फिक्स्ड-विंग विमाने आणि मिल मि-8, मिल मि-17 आणि मिल मि-26 सारखे हेलिकॉप्टर ऑपरेट करते.
निष्कर्ष
एअर मार्शल आशुतोष दीक्षित यांची केंद्रीय वायु कमानच्या प्रमुखपदी नियुक्ती ही भारतीय वायुसेनेतील एक महत्त्वपूर्ण बदल आहे. त्यांचा समृद्ध अनुभव आणि नेतृत्व कौशल्य भारताच्या हवाई सुरक्षेसाठी नक्कीच फायदेशीर ठरेल.
केंद्रीय वायु कमान देशाच्या उत्तर मध्य भागाचे संरक्षण करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. एअर मार्शल दीक्षित यांच्या नेतृत्वाखाली, ही कमान भारताच्या हवाई क्षेत्राचे रक्षण करण्यासाठी आणि आकाशातील युद्ध लढण्यासाठी अधिक सक्षम होईल अशी अपेक्षा आहे.
एअर मार्शल दीक्षित यांच्या नियुक्तीमुळे भारतीय वायुसेनेच्या क्षमतेत आणि तयारीत वाढ होईल असा विश्वास आहे. त्यांचे नेतृत्व केंद्रीय वायु कमानला नवीन उंची गाठण्यास मदत करेल आणि भारताच्या संरक्षण क्षमतेत योगदान देईल.
