पृथ्वीच्या जवळून जाणाऱ्या एका विशाल लघुग्रहाच्या अभ्यासासाठी युरोपियन स्पेस एजन्सी (ESA) एक नवीन मोहीम सुरू करत आहे. 99942 अपोफिस हा लघुग्रह 13 एप्रिल 2029 रोजी पृथ्वीच्या अगदी जवळून, केवळ 31,000 किलोमीटर अंतरावरून जाणार आहे. याचा अभ्यास करण्यासाठी ESA ने Rapid Apophis Mission for Space Safety (Ramses) नावाची मोहीम आखली आहे.
अपोफिस लघुग्रह म्हणजे काय?
- अपोफिस हा एक Near-Earth Asteroid (NEA) आहे, म्हणजेच पृथ्वीच्या कक्षेच्या जवळून जाणारा दगडी लघुग्रह.
- याचा व्यास सुमारे 375 मीटर आहे, म्हणजेच एका क्रूझ जहाजाएवढा.
- 2004 साली याची शोध लागला, तेव्हा असे वाटले होते की हा लघुग्रह पृथ्वीवर आदळू शकतो. पण नंतरच्या निरीक्षणांमधून हे स्पष्ट झाले की किमान पुढील 100 वर्षांत याचा पृथ्वीशी धोकादायक संबंध येणार नाही.
- 2029 साली अपोफिस पृथ्वीच्या इतक्या जवळून जाईल की, तो उघड्या डोळ्यांनी दिसेल. युरोप, आफ्रिका आणि आशियातील अनेक देशांमधील लोकांना हा लघुग्रह पाहता येईल.
Ramses मोहीम
- Ramses हे अपोफिसचा अभ्यास करण्यासाठी ESA ची एक मोहीम आहे.
- या मोहिमेंतर्गत एक अंतराळयान अपोफिसच्या जवळ जाऊन त्याचे निरीक्षण करेल.
- अपोफिस जेव्हा 2029 मध्ये पृथ्वीच्या जवळून जाईल, तेव्हा पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणामुळे त्याच्या आकारात आणि पृष्ठभागावर काय बदल होतात, हे या मोहिमेद्वारे अभ्यासले जाईल.
- अपोफिसच्या रचना, आंतरिक बांधणी, कक्षा, फिरण्याचा वेग आणि दिशा यांचाही अभ्यास केला जाईल.
- Ramses मोहीम एप्रिल 2028 मध्ये प्रक्षेपित केली जाईल आणि फेब्रुवारी 2029 पर्यंत ती अपोफिसपर्यंत पोहोचेल.
| Ramses मोहिमेचे वैशिष्ट्ये |
|---|
| अपोफिसच्या आकार, पृष्ठभाग, कक्षा, फिरण्याचा वेग आणि दिशेचा अभ्यास |
| लघुग्रहाच्या रचना, आंतरिक बांधणी, संगती, वस्तुमान, घनता आणि सरंध्रतेचा अभ्यास |
| पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणामुळे अपोफिसमध्ये होणारे बदल जाणून घेणे |
| लघुग्रहांच्या निर्मिती आणि उत्क्रांतीबद्दल नवीन माहिती मिळवणे |
ग्रह संरक्षण आणि लघुग्रह अभ्यास
- अपोफिससारख्या लघुग्रहांचा अभ्यास करणे हे ग्रह संरक्षणाच्या दृष्टीने महत्त्वाचे आहे.
- पृथ्वीकडे येणाऱ्या धोकादायक लघुग्रहांना वळवण्याच्या पद्धती विकसित करण्यासाठी अशा लघुग्रहांच्या गुणधर्मांचा अभ्यास आवश्यक आहे.
- NASAचे OSIRIS-REx अंतराळयान बेन्नू या लघुग्रहावरून नमुने घेऊन 2023 मध्ये पृथ्वीवर परतले. आता हेच अंतराळयान OSIRIS-APEX म्हणून अपोफिसकडे पाठवले जाणार आहे.
- OSIRIS-APEX अपोफिसच्या जवळून उड्डाण करून त्याचे छायाचित्रण करेल आणि नंतर त्याच्या कक्षेत प्रवेश करून 18 महिने त्याचा अभ्यास करेल.
- ESA चे Hera अंतराळयान ऑक्टोबर 2024 मध्ये प्रक्षेपित केले जाईल. हे अंतराळयान दिमोर्फोस या लघुग्रहाचा अभ्यास करेल, ज्यावर NASA च्या DART अंतराळयानाने एक प्रयोग करून त्याची कक्षा बदलण्याचा प्रयत्न केला होता.
लघुग्रहांचा अभ्यास करणे आणि त्यांच्याशी संबंधित धोके समजून घेणे हे मानवजातीच्या भवितव्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. Ramses, OSIRIS-APEX आणि Hera सारख्या मोहिमा या दिशेने उचललेले महत्त्वाचे पाऊल आहेत. अपोफिसच्या जवळून होणारी 2029 ची उड्डाण ही एक दुर्मिळ संधी आहे, ज्याचा वैज्ञानिक जास्तीत जास्त लाभ घेण्याचा प्रयत्न करत आहेत. या संशोधनातून मिळालेली माहिती भविष्यात पृथ्वीला धोका निर्माण करणाऱ्या लघुग्रहांशी सामना करण्यासाठी नक्कीच उपयोगी ठरेल.
