|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
माळशेज घाट (Malshej Ghat) हा महाराष्ट्रातील पश्चिम घाटातील एक निसर्गरम्य आणि लोकप्रिय पर्यटनस्थळ आहे. सह्याद्रीच्या डोंगररांगांमध्ये वसलेला हा घाट त्याच्या हिरव्यागार निसर्ग, धबधबे, धुके आणि जैवविविधतेसाठी प्रसिद्ध आहे. विशेषतः पावसाळ्यात येथील सौंदर्य खुलून दिसते, ज्यामुळे पर्यटकांचा ओघ येथे लक्षणीय वाढतो.
माळशेज घाटाची भौगोलिक माहिती
- माळशेज घाट हा कल्याण-अहमदनगर राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक 61 वर स्थित आहे.
- हा घाट ठाणे आणि पुणे जिल्ह्यांच्या सीमेवर आहे.
- घाटमाथ्यावरील भाग पुणे जिल्ह्यात, तर घाटाचा मुख्य भाग ठाणे जिल्ह्यात येतो.
- समुद्रसपाटीपासून सुमारे 700 मीटर उंचीवर वसलेला आहे.
- येथील सरासरी वार्षिक पर्जन्यमान सुमारे 6499 मिमी आहे.
माळशेज घाटाची वैशिष्ट्ये
नैसर्गिक सौंदर्य
- धुक्याने झाकलेल्या डोंगररांगा
- फेसाळणारे धबधबे
- हिरव्यागार दऱ्या
- काही धबधबे रस्त्यापर्यंत आल्याने त्याखाली भिजण्याचा आनंद घेता येतो
जैवविविधता
- पश्चिम घाटाचा (UNESCO विश्व वारसा स्थळ) भाग
- बिबट्या, भारतीय राक्षसी खार, ससे, मुंगूस, हरिण इ. प्राणी
- जुलै ते सप्टेंबर दरम्यान स्थलांतरित फ्लेमिंगो पक्षी (पिंपळगाव जोगा धरण परिसरात)
- विविध प्रकारची फुलपाखरे आणि सरपटणारे प्राणी
ऐतिहासिक महत्त्व
- मराठा साम्राज्याशी संबंधित इतिहास
- छत्रपति शिवाजी महाराजांच्या काळातील रणनीतिक उपयोग
- हरिश्चंद्रगड आणि शिवनेरी किल्ल्यावरील मंदिरे, गुहा आणि बांधकामे
पिंपळगाव जोगा धरण
- खुबी गावाजवळ, पुष्पावती नदीवर बांधलेले
- 5 किमी लांबीचे धरण
- फ्लेमिंगो व इतर दुर्मीळ पक्षी निरीक्षणासाठी प्रसिद्ध
माळशेज घाटाला भेट देण्यासाठी उत्तम वेळ
- पावसाळा (जून ते सप्टेंबर): धबधबे, हिरवळ आणि धुके पाहण्यासाठी सर्वोत्तम काळ.
- हिवाळा (ऑक्टोबर ते फेब्रुवारी): थंड हवामान, ट्रेकिंग आणि निसर्ग सहलींसाठी योग्य.
- दिवसा तापमान: ~27°C
- रात्रीचे तापमान: ~11°C
माळशेज घाटातील साहसी उपक्रम
- ट्रेकिंग व गिर्यारोहण: हरिश्चंद्रगड आणि इतर डोंगररांगांवर अनेक मार्ग.
- रॉक क्लाइंबिंग: विशेषतः तरुणांमध्ये लोकप्रिय.
- हाफ मॅरेथॉन: पावसाळ्यात आयोजित 21 किमी लांबीची मॅरेथॉन.
- पक्षी निरीक्षण: फ्लेमिंगो व स्थलांतरित पक्ष्यांचे फोटो काढण्यासाठी ऑगस्ट-सप्टेंबर आदर्श.
माळशेज घाटाला कसे जाल?
- पुणेहून: पुणे–चाकण–राजगुरुनगर–मंचर–नारायणगाव–जुन्नर मार्गे (सुमारे 118 किमी)
- मुंबईहून: मुंबई–ठाणे–कल्याण–मुरबाड–शिवले–सरळगाव–टोकावडे मार्गे (सुमारे 126 किमी)
- ठाणे जिल्ह्यातून: शहापूर–किन्हवली–सरळगाव मार्गे
- रेल्वे: जवळचे स्थानक कल्याण किंवा कर्जत
- बस: पुणे व मुंबईहून नियमित एसटी बस सेवा उपलब्ध
पर्यटकांसाठी सुविधा
- निवास: MTDC रिसॉर्ट, सावर्णे गावातील हॉलिडे रिसॉर्ट्स व खासगी हॉटेल्स
- पार्किंग: दोन ठिकाणी विशेष पार्किंग व्यवस्था
- विकासकामे: MTDC व वन विभागाकडून दृश्य बिंदू आणि सुविधा विकसित; लवकरच स्कायवॉक उभारणीची योजना
खबरदारी आणि सुरक्षितता
- दरड कोसळण्याचा धोका: पावसाळ्यात अशा घटना घडतात; प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करावे.
- वाहतूक: घाटातील रस्ते वळणावळणाचे असल्याने सावधपणे वाहन चालवावे.
निष्कर्ष
माळशेज घाट हा निसर्गप्रेमी, साहसप्रेमी आणि इतिहासप्रेमींसाठी एक आदर्श पर्यटनस्थळ आहे. येथील हिरवळ, धबधबे, धुके आणि जैवविविधता यांचा संगम पर्यटकांना अविस्मरणीय अनुभव देतो.
पावसाळ्यात निसर्ग सौंदर्याचा आनंद घेण्यासाठी आणि साहसी उपक्रमांमध्ये सहभागी होण्यासाठी माळशेज घाटाला नक्की भेट द्या. मात्र, सुरक्षिततेची काळजी घ्या आणि स्थानिक नियमांचे पालन करा.
