|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
थॉमस अल्वा एडिसन (११ फेब्रुवारी १८४७ – १८ ऑक्टोबर १९३१) हे अमेरिकेतील एक महान शोधक आणि उद्योजक होते, ज्यांनी आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या विकासात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. त्यांचे शोध आजही आपल्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग आहेत.
प्रारंभिक जीवन
- जन्म : ११ फेब्रुवारी १८४७, मिलान, ओहायो, अमेरिका
- पालक : सॅम्युअल आणि नॅन्सी एडिसन
- सात मुलांपैकी ते सर्वात लहान
- लहानपणी शाळेत कमी यश, शिक्षकांनी “मंदबुद्धी” समजले
- आईने घरीच शिक्षण दिले
- १२व्या वर्षी रेल्वेमध्ये वृत्तपत्रे व मिठाई विकण्यास सुरुवात
- टेलिग्राफ ऑपरेटर म्हणून काम करण्याची सुरुवात
प्रमुख शोध
थॉमस एडिसन यांना “मेनलो पार्कचा जादूगार” म्हणून ओळखले जाते. त्यांच्या काही महत्त्वपूर्ण शोधांमध्ये समावेश आहे :
1. विद्युत दिवा (इन्कॅन्डेसेंट बल्ब)
- १८७९ मध्ये पहिला व्यावसायिक यशस्वी बल्ब तयार केला
- कार्बन फिलामेंटवर आधारित
- सुमारे १४.५ तास टिकणारा बल्ब
- घराघरात विजेचा वापर वाढला
2. फोनोग्राफ (१८७७)
- पहिला ध्वनी रेकॉर्ड व प्ले करणारा उपकरण
- संगीत आणि ध्वनी रेकॉर्डिंगचा पाया
- एडिसन यांना जगभरात प्रसिद्धी मिळाली
3. विजेची वितरण प्रणाली
- फक्त बल्ब नव्हे तर संपूर्ण वीज वितरण प्रणाली विकसित केली
- १८८२ : न्यूयॉर्कमध्ये पहिले व्यावसायिक विद्युत केंद्र उभारले
4. मोशन पिक्चर कॅमेरा
- “कायनेटोस्कोप” विकसित केला
- एका वेळी एका व्यक्तीला चित्रपट पाहण्याची सुविधा
- चित्रपट उद्योगाची सुरुवात
इतर योगदान
- आयुष्यात १,०९३ पेटंट्स नोंदवली
- टेलिग्राफ, टेलिफोन आणि बॅटरी तंत्रज्ञान सुधारले
- जनरल इलेक्ट्रिक कंपनीची सह-स्थापना केली
वैयक्तिक जीवन
- दोन लग्न :
- पहिली पत्नी : मेरी स्टिलवेल → ३ मुले
- दुसरी पत्नी : मीना मिलर → ३ मुले
- वैयक्तिक जीवन व्यस्त असूनही, संपूर्ण वेळ संशोधन व कामासाठी दिला
कार्यशैली आणि दृष्टिकोन
- प्रसिद्ध वाक्य : “यश हे १% प्रेरणा आणि ९९% मेहनत आहे”
- हजारो प्रयोग करून अपयशातून शिकले
- टीमवर्क व सहकारी संशोधन पद्धतीचा अवलंब
वारसा
- विद्युत बल्ब → अंधारावर मात
- फोनोग्राफ → ध्वनी रेकॉर्डिंगचा पाया
- चित्रपट कॅमेरा → चित्रपट उद्योगाची सुरुवात
- निधन : १८ ऑक्टोबर १९३१, वेस्ट ऑरेंज, न्यू जर्सी
निष्कर्ष
थॉमस एडिसन हे केवळ शोधक नव्हते, तर त्यांनी नवीन कल्पनांना प्रत्यक्षात आणण्याची कला जगाला शिकवली. त्यांची चिकाटी, कुतूहल आणि मेहनत यामुळे ते जगभरात प्रसिद्ध झाले.
त्यांचे जीवन आणि कार्य हे प्रत्येकासाठी प्रेरणादायी आहे — स्वप्नांना मेहनतीने साकार करता येते याचे जिवंत उदाहरण.
