|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
महेंद्र सिंह धोनी, ज्याला प्रेमाने “माही” म्हणून ओळखले जाते, हा भारतीय क्रिकेट इतिहासातील सर्वात यशस्वी आणि प्रेरणादायी खेळाडूंपैकी एक आहे. त्याच्या शांत स्वभाव, बुद्धिमान नेतृत्व आणि अप्रतिम यष्टिरक्षणामुळे तो जगभरातील क्रिकेट चाहत्यांचा लाडका आहे.
बालपण आणि प्रारंभिक जीवन
महेंद्र सिंह धोनी यांचा जन्म 7 जुलै 1981 रोजी रांची, झारखंड (तत्कालीन बिहार) येथे झाला. त्यांचे वडील पान सिंह धोनी हे मेकॉन कंपनीत कर्मचारी होते, तर आई देवकी देवी गृहिणी होत्या. धोनीला एक मोठा भाऊ नरेंद्र सिंह धोनी आणि एक मोठी बहीण जयंती गुप्ता आहे.
लहानपणी धोनीला फुटबॉल आणि बॅडमिंटन खेळण्याची आवड होती. शाळेत असताना त्यांनी फुटबॉलमध्ये गोलरक्षक म्हणून खेळले, पण त्यांचे क्रिकेट प्रशिक्षक केशव रंजन बॅनर्जी यांनी त्यांना क्रिकेटकडे वळवले.
धोनीने आपल्या क्रिकेट कारकीर्दीची सुरुवात स्थानिक स्तरावर रांचीच्या क्लब क्रिकेटमधून केली. त्याच्या आक्रमक फलंदाजी आणि यष्टिरक्षणामुळे तो लवकरच चर्चेत आला.
क्रिकेट कारकीर्द
प्रारंभिक टप्पा
धोनीने 1998 मध्ये बिहारच्या अंडर-19 संघातून क्रिकेट खेळण्यास सुरुवात केली. त्यानंतर त्याने रणजी ट्रॉफी आणि दुलीप ट्रॉफीमध्ये बिहार आणि पूर्व क्षेत्राचे प्रतिनिधित्व केले.
2004 मध्ये त्याला इंडिया ‘अ’ संघातून बांगलादेश आणि केनिया दौऱ्यावर खेळण्याची संधी मिळाली, जिथे त्याने आपली प्रतिभा दाखवली.
आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट
धोनीने 23 डिसेंबर 2004 रोजी बांगलादेशविरुद्ध एकदिवसीय सामन्यातून आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्ये पदार्पण केले.
सुरुवातीला त्याला फलंदाजीत यश मिळाले नाही, पण 2005 मध्ये विशाखापट्टणम येथे पाकिस्तानविरुद्ध 148 धावांची खेळी खेळून त्याने सर्वांचे लक्ष वेधले.
त्याच वर्षी श्रीलंकेविरुद्ध जयपूर येथे खेळलेली नाबाद 183 धावांची खेळी ही त्याच्या कारकीर्दीतील सर्वोत्तम खेळींपैकी एक मानली जाते.
धोनीने 2005 मध्ये श्रीलंकेविरुद्ध कसोटी क्रिकेटमध्ये पदार्पण केले.
- कसोटीमध्ये त्याने 4,876 धावा (6 शतके, 33 अर्धशतके) केल्या.
- एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये त्याने 10,773 धावा (10 शतके, 73 अर्धशतके) केल्या.
- टी-20 आंतरराष्ट्रीय सामन्यांमध्ये त्याने 1,617 धावा केल्या.
नेतृत्व आणि यश
2007 मध्ये धोनीला भारतीय टी-20 संघाचे कर्णधारपद देण्यात आले. त्याच्या नेतृत्वाखाली भारताने दक्षिण आफ्रिकेत झालेला पहिला टी-20 विश्वचषक जिंकला.
2008 मध्ये त्याला कसोटी आणि एकदिवसीय संघाचे कर्णधारपद मिळाले.
त्याच्या नेतृत्वाखाली भारताने अनेक ऐतिहासिक यश मिळवले:
- 2007 टी-20 विश्वचषक – भारताचा पहिला विजय.
- 2011 विश्वचषक – 28 वर्षांनंतर भारताचा विजय; अंतिम सामन्यात धोनीची नाबाद 91 धावांची खेळी व विजयी षटकार.
- 2013 चॅम्पियन्स ट्रॉफी – धोनी हा आयसीसीच्या तिन्ही प्रमुख स्पर्धा (विश्वचषक, टी-20 विश्वचषक आणि चॅम्पियन्स ट्रॉफी) जिंकणारा एकमेव कर्णधार ठरला.
- 2009 कसोटी क्रमवारीत अव्वल स्थान – भारतीय संघाने पहिल्यांदा आयसीसी कसोटी क्रमवारीत पहिले स्थान मिळवले.
आयपीएलमधील यश
धोनी हा इंडियन प्रीमियर लीग (आयपीएल) मधील सर्वात यशस्वी कर्णधारांपैकी एक आहे. त्याने चेन्नई सुपर किंग्ज (सीएसके) संघाचे नेतृत्व केले आणि 5 वेळा (2010, 2011, 2018, 2021, 2023) आयपीएल विजेतेपद मिळवले.
त्याच्या शांत नेतृत्वामुळे आणि सामन्याच्या शेवटच्या क्षणांपर्यंत लढण्याच्या वृत्तीमुळे त्याला “कॅप्टन कूल” म्हणून ओळखले जाते.
यष्टिरक्षण आणि फलंदाजी
धोनी हा जगातील सर्वोत्तम यष्टिरक्षकांपैकी एक आहे.
- आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्ये त्याने 829 झेल आणि 195 यष्टीतोड (स्टम्पिंग) केले.
- त्याची जलद यष्टिरक्षण आणि डीआरएसमधील अचूकता यामुळे तो खेळाडूंमध्ये वेगळा ठरतो.
धोनीला “फिनिशर” म्हणूनही ओळखले जाते, कारण त्याने अनेक वेळा भारताला शेवटच्या क्षणापर्यंत विजय मिळवून दिला.
निवृत्ती
15 ऑगस्ट 2020 रोजी धोनीने आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधून निवृत्ती जाहीर केली. त्याने आपला शेवटचा आंतरराष्ट्रीय सामना 2019 विश्वचषक उपांत्य फेरीत न्यूझीलंडविरुद्ध खेळला. तथापि, तो अजूनही आयपीएलमध्ये चेन्नई सुपर किंग्जकडून खेळतो आणि चाहत्यांना आनंद देत आहे.
वैयक्तिक जीवन
धोनीने 4 जुलै 2010 रोजी साक्षी सिंग रावत हिच्याशी लग्न केले. त्यांना 2015 मध्ये झिवा नावाची मुलगी झाली. धोनी खासगी जीवनात साधा, शांत स्वभावाचा असून त्याला मोटरसायकल आणि कारची प्रचंड आवड आहे. त्याच्याकडे अनेक महागड्या मोटरसायकल आणि कारचा संग्रह आहे.
पुरस्कार आणि सन्मान
- पद्मभूषण (2018): भारताचा तिसरा सर्वोच्च नागरी सन्मान.
- पद्मश्री (2009): भारताचा चौथा सर्वोच्च नागरी सन्मान.
- राजीव गांधी खेल रत्न (2007): भारताचा सर्वोच्च क्रीडा पुरस्कार.
- आयसीसी एकदिवसीय खेळाडू (2008, 2009): सलग दोन वर्षे हा पुरस्कार.
धोनीचा वारसा
महेंद्र सिंह धोनी हा केवळ एक क्रिकेटपटू नाही, तर एक प्रेरणास्थान आहे. छोट्या शहरातून येऊन जागतिक स्तरावर यश मिळवण्याची त्याची कहाणी प्रत्येकासाठी प्रेरणादायी आहे. त्याच्या खेळी, नेतृत्व आणि यष्टिरक्षणामुळे तो भारतीय क्रिकेटचा एक अजरामर नायक ठरला आहे.
