मटर पनीर ही एक लोकप्रिय उत्तर भारतीय पाककृती आहे जी पनीर (कोठा चीज) आणि मटार (हरभरा) पासून बनवली जाते. ही एक मसालेदार, क्रीमी करी आहे जी भारतभर आवडीने खाल्ली जाते. मटर पनीर मध्ये मटार आणि पनीरच्या तुकड्यांसोबत टोमॅटो, कांदा, जिरे, हळद, लाल तिखट आणि गरम मसाला यांसारख्या मसाल्यांचे मिश्रण असते.
मटर पनीर साठी लागणारे साहित्य
- 250 ग्रॅम पनीर (कोठा चीज)
- 1 वाटी मटार (ताजे किंवा गोठवलेले)
- 2 मध्यम आकाराचे कांदे, बारीक चिरलेले
- 2 मध्यम आकाराची टोमॅटो, प्युरी केलेली
- 1 इंच आले, बारीक चिरलेले
- 2-3 लसूण कळ्या, बारीक चिरलेल्या
- 1 हिरवी मिरची, बारीक चिरलेली
- 1 टीस्पून जिरे
- 1/2 टीस्पून हिंग
- 1/2 टीस्पून हळद
- 1 टीस्पून लाल तिखट
- 1/2 टीस्पून गरम मसाला
- 1/2 कप ताजी क्रीम (वैकल्पिक)
- 2 टेबलस्पून तेल
- पाणी आवश्यकतेनुसार
- मीठ चवीनुसार
- ताज्या कोथिंबीर पाने सजावटीसाठी
मटर पनीर कसे बनवायचे
- पनीर तयार करणे
- पनीरचे 1 इंच लांब आणि 1/2 इंच रुंद असे आयताकृती तुकडे करा.
- एका पॅनमध्ये थोडे तेल गरम करून त्यात पनीरचे तुकडे हलक्या गुलाबी रंगाचे होईपर्यंत तळून घ्या.
- तळलेले पनीरचे तुकडे बाजूला काढून ठेवा.
- मसाला बेस तयार करणे
- त्याच पॅनमध्ये उरलेले तेल गरम करा. त्यात हिंग आणि जिरे घाला.
- जिरे चमचमू लागल्यावर त्यात चिरलेला कांदा घाला आणि गुलाबी होईपर्यंत परतून घ्या.
- त्यानंतर आले-लसूण पेस्ट घालून 1-2 मिनिटे परतून घ्या.
- आता टोमॅटो प्युरी, मीठ, हळद, लाल तिखट आणि गरम मसाला घालून मिश्रण दाट होईपर्यंत परतून घ्या.
- मटर आणि पनीर मिश्रण करणे
- मसाला मिश्रणात मटार घाला आणि 2-3 मिनिटे शिजवा.
- त्यात तळलेले पनीरचे तुकडे घाला आणि हलकेच हलवा.
- पातळ करीसाठी पाणी घाला आणि उकळी आणा.
- गरज वाटल्यास क्रीम घालून करी अधिक मलई-दार करा.
- गॅस बंद करा आणि ताज्या कोथिंबीर पानांनी सजवा.
- सर्व्ह करणे
- गरम भात, रोटी, नान, पराठा किंवा पुरीसोबत मटर पनीर सर्व्ह करा.
- वरून ताजी मलई किंवा तूप घालून खा.
मटर पनीर बनवताना लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी
- पनीरचे ताजे तुकडे वापरा: जुने किंवा कडक पनीर वापरल्यास पनीर तुकडे भाजीत चांगले शिजणार नाहीत. त्यामुळे नेहमी ताजे, मऊ पनीर वापरा.
- मटार उकडून घ्या: मटार अर्धवट शिजलेले राहू नये म्हणून ते पूर्णपणे उकडून घ्या. तुम्ही ताजे किंवा गोठवलेले मटार वापरू शकता.
- मसाले नीट परता: कांदा, टोमॅटो आणि मसाले नीट परतल्याने भाजीला चांगला स्वाद येतो. मसाले कच्चे राहू नयेत याची काळजी घ्या.
- पातळ करी हवी असल्यास पाणी घाला: जर तुम्हाला पातळ करी आवडत असेल तर भाजीत पाणी घालून उकळी आणा. पण जास्त पाणी घालू नका.
- क्रीमचा वापर वैकल्पिक आहे: मटर पनीर मध्ये क्रीम घालणे वैकल्पिक आहे. पण क्रीम घातल्याने भाजी अधिक मलई-दार होते.
- आवडीनुसार मसाले घाला: मटर पनीर मध्ये घालायचे मसाले तुमच्या आवडीनुसार कमी-जास्त करू शकता. उदा. अधिक तिखट हवे असल्यास लाल तिखट जास्त घाला.
मटर पनीरचे फायदे
मटर पनीर हा एक पौष्टिक आणि चवदार पदार्थ आहे. मटार आणि पनीर दोन्ही आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात.
- प्रथिनांनी समृद्ध: पनीर हा प्रथिनांचा उत्तम स्त्रोत आहे. प्रथिने शरीराच्या वाढीसाठी आणि दुरुस्तीसाठी आवश्यक असतात.
- हाडे मजबूत करते: पनीर कॅल्शियमने समृद्ध असते, जे हाडांच्या आरोग्यासाठी महत्वाचे आहे. तर मटारमध्ये ‘क’ जीवनसत्त्व असते जे हाडांच्या मजबुतीसाठी आवश्यक आहे.
- रक्तदाब नियंत्रित करते: मटारमध्ये पोटॅशियम असते जे रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते. नियमित मटार खाल्ल्याने उच्च रक्तदाबाचा धोका कमी होतो.
- वजन नियंत्रित ठेवते: मटारमध्ये फायबर मुबलक प्रमाणात असते. फायबरमुळे लवकर पोट भरते आणि जास्त खाण्याची इच्छा होत नाही. त्यामुळे वजन नियंत्रित राहण्यास मदत होते.
- कोलेस्ट्रॉल कमी करते: मटारमध्ये असे घटक असतात जे शरीरातील वाईट कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करतात.
- त्वचा निरोगी ठेवते: मटारची पेस्ट त्वचेवर लावल्याने त्वचा मुलायम आणि निरोगी राहते. मटारमध्ये व्हिटॅमिन ‘सी’ असते जे त्वचेसाठी फायदेशीर असते.
मटर पनीरच्या काही प्रकार
मटर पनीर ही पारंपारिक उत्तर भारतीय पाककृती असली तरी तिचे अनेक प्रकार प्रचलित आहेत. प्रत्येक प्रकारात वेगवेगळे मसाले आणि साहित्य वापरले जाते. मटर पनीरचे काही लोकप्रिय प्रकार पुढीलप्रमाणे:
- पंजाबी मटर पनीर: हा मटर पनीरचा सर्वात प्रसिद्ध प्रकार आहे. यामध्ये मटार, पनीर, टोमॅटो, लसूण, जिरे, आले आणि मसाले वापरले जातात.
- मटर पनीर की सब्जी: ही मटर पनीरची साधी आवृत्ती आहे. यामध्ये मटार, पनीर, कांदा, टोमॅटो, हिरव्या मिरच्या आणि मूलभूत मसाले वापरले जातात.
- मटर पनीर मखनी: हा मटर पनीरचा श्रीमंत प्रकार आहे. यामध्ये मक्याचे लोणी (बटर), ताजी क्रीम, काजू, किशमिश आणि मसाले वापरले जातात.
- मटर पनीर कोरमा: हा मटर पनीरचा मुगलई प्रकार आहे. यामध्ये खसखस, काजू, दही आणि मसाल्यांचा वापर केला जातो.
- मटर पनीर पालक: या प्रकारात मटर पनीरसोबत पालक वापरली जाते. पालकमुळे भाजीला सुंदर हिरवा रंग येतो आणि लोहाचे प्रमाणही वाढते.
- मटर पनीर दो प्याजा: या प्रकारात कांद्याचा मुबलक वापर केला जातो. कांदा दोन प्रकारे वापरला जातो – एक परतून आणि एक कच्चा.
निष्कर्ष
मटर पनीर ही एक अतिशय लोकप्रिय आणि चवदार पाककृती आहे. ती बनवायला सोपी असून तिच्यात पौष्टिक घटकही भरपूर असतात. मटार आणि पनीर हे दोन्ही घटक प्रथिने, जीवनसत्त्वे आणि खनिजांनी समृद्ध असतात. त्यामुळे मटर पनीर हा एक संपूर्ण आणि आरोग्यदायी पदार्थ आहे.
मटर पनीर विविध प्रकारे बनवता येते आणि प्रत्येक प्रकाराला वेगळा स्वाद असतो. तुम्ही तुमच्या आवडीनुसार मसाले आणि साहित्य निवडून तुमची स्वतःची मटर पनीर रेसिपी तयार करू शकता.
मटर पनीर बनवताना काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवा जसे की ताजे पनीर वापरणे, मटार चांगले शिजवणे, मसाले नीट परतणे आणि आवडीनुसार पातळपणा ठेवणे. या टिप्स फॉलो केल्यास तुम्हाला नक्कीच एक आदर्श मटर पनीर मिळेल.
