पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड (PPF) बद्दल संपूर्ण माहिती | ppf information in marathi

Getting your Trinity Audio player ready...

पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड (PPF) ही भारत सरकारद्वारे समर्थित दीर्घकालीन बचत आणि गुंतवणूक योजना आहे. सुरक्षितता, कर सवलत आणि चांगल्या परताव्यामुळे ही योजना खूप लोकप्रिय आहे. विशेषतः दीर्घकालीन आर्थिक नियोजन आणि करबचतीसाठी PPF उपयुक्त ठरते.

PPF म्हणजे काय

पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड (PPF) ही भारत सरकारच्या छोट्या बचत योजनांपैकी एक आहे, जी व्यक्तींना नियमित बचत आणि गुंतवणुकीद्वारे संपत्ती निर्माण करण्यासाठी प्रोत्साहित करते. PPF खाते बँकेत किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये उघडले जाऊ शकते. ही योजना 15 वर्षांच्या दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी डिझाइन केलेली आहे आणि ती करमुक्त व्याज आणि मॅच्युरिटी रक्कम प्रदान करते.

PPF ची प्रमुख वैशिष्ट्ये

💰 गुंतवणुकीची रक्कम

• किमान: ₹500 प्रतिवर्ष
• कमाल: ₹1.5 लाख प्रतिवर्ष
• एका आर्थिक वर्षात जास्तीत जास्त 12 हप्त्यांमध्ये रक्कम जमा करता येते.

⏳ मुदत

• खात्याची मॅच्युरिटी 15 वर्षे.
• मॅच्युरिटी नंतर खाते 5-5 वर्षांसाठी वाढवता येते.

📈 व्याजदर

• भारत सरकार दर तिमाहीत व्याजदर निश्चित करते.
• ऑक्टोबर 2023 पर्यंत: 7.1%
• बाजाराच्या परिस्थितीनुसार बदल होऊ शकतो.

🧾 कर सवलत

• गुंतवणूक, व्याज आणि मॅच्युरिटी रक्कम पूर्णपणे करमुक्त (EEE).
• कलम 80C अंतर्गत ₹1.5 लाखांपर्यंत करसवलत.

🔒 सुरक्षितता

• सरकारद्वारे समर्थित असल्याने 100% सुरक्षित.

💳 कर्ज सुविधा

• खाते उघडल्यानंतर 3ऱ्या ते 6व्या वर्षापर्यंत कर्ज घेता येते.
• कर्जाची मर्यादा: शिल्लक रकमेच्या 25% पर्यंत.

💵 आंशिक पैसे काढणे

• 7व्या आर्थिक वर्षापासून मर्यादित रक्कम काढता येते.
• प्रत्येक वर्षी फक्त एकदाच आंशिक पैसे काढण्याची परवानगी.

PPF खाते कोण उघडू शकते?

✅ पात्रता

• कोणताही भारतीय नागरिक.
• अल्पवयीन मुलाच्या नावाने पालक खाते उघडू शकतात.
• एका व्यक्तीच्या नावावर फक्त एकच खाते.
• NRI नवीन खाते उघडू शकत नाही, पण जुने खाते मॅच्युरिटीपर्यंत चालू ठेवू शकतात.

❌ अपात्रता

• HUF (हिंदू अविभक्त कुटुंब).
• कॉर्पोरेट संस्था.

PPF खाते कसे उघडावे?

🏦 ठिकाण

• जवळच्या पोस्ट ऑफिस किंवा बँकेत (SBI, PNB, ICICI, HDFC इ.)
• काही बँका ऑनलाइन खाते उघडण्याची सुविधा देतात.

📑 आवश्यक कागदपत्रे

• ओळखपत्र (आधार, पॅन, मतदार ओळखपत्र)
• पत्त्याचा पुरावा (आधार, पासपोर्ट, युटिलिटी बिल)
• पासपोर्ट साइज फोटो
• अर्ज फॉर्म (बँक / पोस्ट ऑफिस)

📝 प्रक्रिया

1. अर्ज भरून कागदपत्रे जोडा.
2. किमान ₹500 ची प्रारंभिक रक्कम जमा करा.
3. खाते उघडल्यानंतर पासबुक मिळेल.

PPF चे फायदे

• करमुक्त परतावा (EEE लाभ).
• सरकारी हमी असल्याने जोखीम नाही.
• चक्रवाढ व्याजाचा फायदा.
• दीर्घकालीन बचत – निवृत्ती, मुलांचे शिक्षण, लग्नासाठी उपयुक्त.
• लवचिकता – कमी रकमेपासून सुरुवात करून हप्त्यांमध्ये पैसे जमा करता येतात.

PPF च्या मर्यादा

• लिक्विडिटी कमी – 15 वर्षे लॉक-इन.
• कमाल गुंतवणूक मर्यादा – ₹1.5 लाख प्रतिवर्ष.
• खाते बंद करण्याची मर्यादा – फक्त वैद्यकीय आपत्काल किंवा शिक्षणासाठी 5 वर्षांनंतर.

PPF मॅच्युरिटी आणि विस्तार

• मॅच्युरिटीनंतरचे पर्याय:
  1. पूर्ण रक्कम काढून खाते बंद करणे.
  2. खाते 5 वर्षांसाठी वाढवणे आणि गुंतवणूक सुरू ठेवणे.
  3. खाते सक्रिय ठेवणे पण नवीन गुंतवणूक न करणे.
• विस्तार प्रक्रिया: मॅच्युरिटीच्या एक वर्ष आधी फॉर्म H सबमिट करावा.

PPF आणि इतर गुंतवणूक पर्यायांची तुलना

वैशिष्ट्य	PPF	FD	ELSS
लॉक-इन कालावधी	15 वर्षे	1-5 वर्षे	3 वर्षे
कर सवलत	EEE (पूर्ण करमुक्त)	व्याज करपात्र	EEE (पूर्ण करमुक्त)
जोखीम	जोखीममुक्त	कमी जोखीम	बाजार जोखीम
परतावा	7.1% (सध्या)	5-7%	12-15% (बाजारावर अवलंबून)

PPF मध्ये गुंतवणूक का करावी?

• सुरक्षित, दीर्घकालीन आणि करमुक्त परतावा मिळतो.
• मुलांचे शिक्षण, लग्न, निवृत्ती यांसारख्या मोठ्या उद्दिष्टांसाठी उपयुक्त.
• छोटी-छोटी बचत करून मोठी रक्कम जमा करण्याची सवय लागते.

सामान्य प्रश्न (FAQs)

प्र. PPF खाते कोणत्या बँकेत उघडावे?
👉 SBI, PNB, ICICI, HDFC, कॅनरा बँक किंवा पोस्ट ऑफिस.

प्र. PPF मध्ये ऑनलाइन पैसे जमा करता येतात का?
👉 होय, बहुतांश बँका नेट बँकिंगची सुविधा देतात.

प्र. PPF खाते बंद करता येते का?
👉 होय, वैद्यकीय आपत्काल किंवा शिक्षणासाठी 5 वर्षांनंतर.

प्र. PPF व्याज कसे मोजले जाते?
👉 दरमहा किमान शिल्लकेवर आणि वर्षाखेरीस जमा होते.

निष्कर्ष

पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड (PPF) ही एक सुरक्षित, करमुक्त आणि दीर्घकालीन गुंतवणूक योजना आहे, जी प्रत्येक भारतीय नागरिकासाठी आर्थिक नियोजनाचा महत्त्वाचा भाग ठरू शकते. कमी जोखीम, स्थिर परतावा आणि सरकारी हमीमुळे PPF ही एक उत्तम बचत योजना आहे.