महाराष्ट्र सरकारने गरीब कुटुंबातील मुलींच्या लग्नासाठी सामूहिक विवाह योजना सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत राज्यातील शेतकरी, शेतमजूर आणि इतर गरीब कुटुंबातील मुलींना लग्नासाठी आर्थिक मदत केली जाते. चला तर मग जाणून घेऊया या योजनेविषयी सविस्तर माहिती.
सामूहिक विवाह योजना म्हणजे काय?
सामूहिक विवाह योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश गरीब कुटुंबातील मुलींच्या लग्नासाठी आर्थिक मदत करणे हा आहे. या योजनेअंतर्गत एकाच वेळी अनेक जोडप्यांचे लग्न लावले जाते. त्यामुळे लग्नाचा खर्च कमी होतो आणि गरीब कुटुंबांना दिलासा मिळतो.
या योजनेची सुरुवात ऑक्टोबर 2017 मध्ये करण्यात आली. या योजनेअंतर्गत विविध समाज आणि धर्माच्या चालीरीती आणि परंपरांनुसार लग्न समारंभ आयोजित केले जातात. लग्न समारंभातील अनावश्यक खर्च आणि प्रदर्शनबाजी टाळणे हा या योजनेचा दुसरा महत्त्वाचा उद्देश आहे.
सामूहिक विवाह योजनेचे फायदे
या योजनेअंतर्गत लाभार्थी जोडप्याला खूप सारे फायदे मिळतात:
- वधूच्या बँक खात्यात घरासाठी 35,000 रुपये जमा केले जातात.
- लग्नासाठी लागणाऱ्या वस्तू जसे कपडे, दागिने, भांडी इत्यादींसाठी 10,000 रुपये दिले जातात.
- लग्नाच्या इतर खर्चासाठी 6,000 रुपये दिले जातात.
- अशा प्रकारे प्रत्येक लग्नासाठी एकूण 51,000 रुपयांची तरतूद केली जाते.
सामूहिक विवाह योजनेसाठी पात्रता
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा कायमस्वरूपी रहिवासी असावा.
- कुटुंबाचे एकूण वार्षिक उत्पन्न 2,00,000 रुपयांपेक्षा कमी असावे.
- ही योजना सर्व समाजांसाठी खुली आहे.
- वधूचे वय 18 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त असावे आणि वराचे वय किमान 21 वर्षे असावे.
- या सामूहिक विवाह समारंभात किमान 10 जोडप्यांनी सहभागी होणे आवश्यक आहे.
सामूहिक विवाह योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी लाभार्थींना खालील कागदपत्रे सादर करावी लागतील:
- वधू आणि वराचे आधार कार्ड
- रेशन कार्ड
- रहिवासी प्रमाणपत्र
- पालकांचे बँक पासबुक
- उत्पन्नाचा दाखला
- शेतकरी असल्याचा पुरावा (7/12 उतारा)
- जन्माचा दाखला किंवा शाळा सोडल्याचा दाखला
- लग्नाचे प्रमाणपत्र
- बालविवाह न केल्याचे प्रतिज्ञापत्र
सामूहिक विवाह योजनेसाठी अर्ज कसा करावा?
सामूहिक विवाह योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्र लाभार्थींनी खालील पद्धतीने अर्ज करावा:
- अर्ज करण्यासाठी नागरी स्थानिक स्वराज्य संस्था (नगर पंचायत, नगरपालिका, महानगरपालिका), क्षेत्र पंचायत किंवा जिल्हा पंचायत कार्यालयात संपर्क साधावा.
- तिथून अर्जाचा नमुना मिळवावा आणि पूर्ण भरलेला अर्ज सर्व आवश्यक कागदपत्रांसह सादर करावा.
- अर्ज मंजूर झाल्यानंतर संबंधित कार्यालयाकडून सामूहिक विवाह समारंभाची तारीख आणि ठिकाण कळवले जाईल.
सामूहिक विवाह योजनेसंबंधी इतर महत्त्वाची माहिती
- ही योजना सर्व समाजांसाठी खुली असून वधू कोणत्याही समाजाची असू शकते.
- या योजनेअंतर्गत विधवा, घटस्फोटित आणि परित्यक्ता महिलांच्या पुनर्विवाहाची देखील तरतूद आहे.
- सामूहिक विवाह समारंभ आयोजित करणाऱ्या स्वयंसेवी संस्थांना प्रत्येक जोडप्यामागे 2,000 रुपये प्रोत्साहनपर अनुदान दिले जाते.
- या योजनेमुळे समाजात आंतरधर्मीय आणि सामाजिक सलोखा वाढण्यास मदत होते.
निष्कर्ष
सामूहिक विवाह योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक उत्तम पुढाकार आहे. या योजनेमुळे गरीब कुटुंबातील मुलींच्या लग्नासाठी आर्थिक मदत मिळते. त्यामुळे त्यांचे लग्न सुखकर होते आणि त्यांचे आयुष्य सुखी होते. तसेच या योजनेमुळे समाजातील विषमता कमी होण्यास मदत होते. म्हणून पात्र लाभार्थींनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अवश्य अर्ज करावा.
